روشهای تصفیه فاضلاب بیمارستانی
تصفیه فاضلاب بیمارستانی
به طور کلی باید اینگونه گفته شود که فاضلاب حاصل از مراکز درمانی و بهداشتی و بیمارستان ها از لحاظ کیفی با فاضلاب شهری یکسان هستند علاوه بر آن فاضلاب بیمارستانی دارای ترکیبات و مواد عفونی و سمی نیز هستند که سلامت محیط، پرسنل و کارمندان شاغل در بخش بهداشت و درمان و همینطور برای تمامی اعضای جامعه بسیار خطر آفرین هستند.
بخش های مختلف بیمارستان شامل سرویس بهداشتی،رستوران،آزمایشگاه و همین طور بخشx-ray و تخلیه بخش شیمیایی حاصل از آزمایشگاه ها و …..از جمله بخش های خروجی فاضلاب بیمارستانی میباشند.
در بسیاری از کشورهاي توسعه یافته و برخی کشورهاي در حال توسعه با توجه به اینکه مقادیر زیادي آب در بیمارستانها مصرف می گردد، فاضلاب تولیدي به صورت رقیق شده میباشد و پساب خروجی از بیمارستانها ومراکز بهداشتی درمانی بدون نیاز به تصفیه اضافی در تصفیه خانه فاضلاب شهري تصفیه می گردند، و بدون هیچ گونه خطر خاص بهداشتی و زیست محیطی را سبب گردد. فقط تحت شرایط خاص نظیر شیوع بیماریهاي اسهال حاد زائدات بیماران باید به طور اختصاصی جمع آوري و گندزدایی شوند. درکشورهایی که شبکه جمع آوري فاضلاب وجود ندارد، تخلیه فاضلاب (بیمارستانها و مراکز بهداشتی درمانی)به صورت تصفیه نشده و یا تصفیه شده به طور ناقص باعث مخاطرات اجتناب نا پذیري بر روي بهداشت و سلامت جامعه خواهد شد. یکی دیگر از خطرات و تهدیدات در فاضلاب های بیمارستان و مراکز درمانی اثرات سمی موادشیمیایی موجود در فاضلاب مراکز بهداشتی درمانی(بیمارستانی) بر روي باکتري و میکروارگانیسمهاي فعال در فرآیند تصفیه فاضلاب بیمارستان می باشد.
اجزاء معمول فاضلاب‌های بیمارستانی شامل موارد زیر است:
– مواد آلی قابل‌تجزیه بیولوژیک
– مواد معدنی (محلول، کلوئیدی یا معلق)
– فلزات سمی (جیوه)
– مواد شوینده (دترجنت‌ها)
ماهیت فاضلاب بیمارستانی
فاضلاب‌های بیمارستانی به دلیل وجود پاتوژن‌های مختلف، فلزات سنگین و ترکیبات شیمیایی – دارویی، ترکیبات کلردار و دترجنت در خود دارای اهمیت ویژه‌ای میباشند. باتوجه به این که بیمارستان یعنی محل درمان، بنابراین منطقی به نظر می‌رسد که فاضلاب، حاوی مقدار زیادی پاتوژن باشد، فلزات سنگین هم چون جیوه و نقره نیز در برخی از مراحل درمان استفاده می‌‌شوند که خواه وناخواه به فاضلاب راه پیدا می‌کنند و خیلی از ترکیبات شیمیایی – دارویی که در فرآیند تشخیص و درمان از آنها استفاده می‌شود بدون تغییر و یا با اندک تغییری از بدن بیمار دفع می‌شود. از کلر و ترکیبات آن نیز برای گندزدایی فاضلاب و از بین بردن پاتوژن‌ها استفاده گسترده‌ای می‌شود و دترجنت نیز در وسعت زیادی از بیمارستان جهت گندزدایی سطوح و وسایل و … کاربرد دارد.
در فاضلاب ها مقدار زیادی آنترو ویروس‌ها وجود دارند. وجو آنترو ویروس ها، به‌عنوان آلودگی ویروسی آب، در پساب‌های بیمارستانی نشانگر حضور ویروس‌های دیگر است. این ترشحات مایع، مستقیماً از طریق لوله‌های فاضلاب آزمایشگاه و به صورت کلی بیمارستان به شبکه فاضلاب روی شهری راه می‌یابد و با انجام فرآیندهای فیزیکی و شیمیایی در تصفیه فاضلاب تغییری در آنها ایجاد نمی‌شود.
فاضلاب‌های بیمارستانی که سبب تشدید آلودگی می‌شود حاوی ترکیبات کلردار و یا فلزات سنگینی مانند جیوه و نقره است. مقدار COD گزارش‌شده در برخی از پساب‌های بیمارستانی به ترتیب برابر ۷۰۰ تا ۱۹۰۰ میلی‌گرم در لیتر است.میزان ترکیبات( AOXترکیبات هالوژنه) موجود در فاضلاب‌های بیمارستانی نسبتاً بالا است. این ترکیبات تجزیه‌پذیری خوبی ندارند و رفتارهای جذبی خوبی نیز از خود نشان نمی‌دهند و بیشترین جرم AOX جداشده از پساب‌های بیمارستانی مربوط به صفحات آزمایش X-ray،حلال‌ها گندزداها، پاک‌کننده‌ها و داروهای کلردار است. مطالعات انجام‌گرفته بر روی بیمارستان‌های آلمان نشان داده است که غلظت این ترکیبات در پساب خروجی بخش‌های ویژه حدود 0.13 تا0.94 میلی‌گرم در لیتر است، درصورتیکه این مقدار برای پساب خروجی کل بیمارستان بسیار بیشتر است. غلظت ترکیبات AOX در بخش مرکزی بیمارستان‌های فرانسه در بین 0.38تا 0.24 میلی‌گرم در لیتر است. معمولاً درصد مشارکت داروها در میزان ترکیبات AOX خروجی از پساب‌های بیمارستانی کمتر از ۱۱ درصد است. البته باید این را ذکر کرد که میزان ترکیبات AOX در ادرار افراد بیمار بسیار پایین است. این مقدار معمولاً برابر با ۱/۰ میلی‌گرم در لیتر و ۲/۰ میلی‌گرم در لیتر است. به‌واسطه اثر ترقیق، تأثیر این عوامل خروجی از افراد بیمار بسیار ناچیز است.
تخلیه فاضلاب بیمارستانی به شبکه جمع آوري و تصفیه خانه فاضلاب شهري
- تخلیۀ فاضلاب هاي بیمارستانی در صورتی به شبکۀ فاضلاب شهري مجاز است که شهر داراي تصفیه خانۀ فاضلاب در دست بهره برداري باشد.
- الزاماً با رعایت موارد زیر تخلیۀ این نوع فاضلاب ها بدون پیش تصفیه به شبکۀ فاضلاب شهري(که به تصفیه خانۀ در حال بهره برداري منتهی می گردد)مجاز میباشد:
براي جلوگیري از ورود مواد معلق درشت موجود در فاضلاب هاي بیمارستانی به شبکه، ضروري است یک دستگاه آشغال گیر با مشخصات زیر در مدخل ورودي فاضلاب بیمارستانها به شبکه فاضلاب شهري به صورت ثابت و غیرقابل جا به جایی نصب گردد:
اندازة میله ها with: 10mm Depth: 50mm فاصلۀ بین میله ها: mm15-2
باتوجه به اینکه بیمارستانها ممکن است موادشیمیایی خطرناك، مواد دارویی و ایزوتوپ هاي رادیواکتیو مصرف نمایند باید ضمن ارایه آموزشهاي لازم به پرسنل مربوطه، از تخلیۀ این مواد به شبکه جلوگیري شود. این آموزشها باید از طرف بیمارستان ها و با همکاري شرکت آب و فاضلاب استانی ارایه گردد.
درصورتیکه مراکز تحقیقات پزشکی و یا بیمارستان هاي تخصصی ویژه اي در سطح شهر وجود داشته باشد که کیفیت فاضلاب آنها با کیفیت فاضلاب شهري متفاوت و احتمالاً حاوي مواد سمی، رادیواکتیو و یا مواد بازدارندة رشد میکروبی به میزان غیرمتعارف باشد، ضروري است موارد به شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور منعکس تا به صورت خاص اتخاذ تصمیم گردد.
ورود و تخلیۀ مواد زاید جامد بیمارستانی، خاکستر و بقایاي حاصل از سوزاندن زبالۀ بیمارستانی، فاضلاب حاصل از دستگاههاي کنترل آلودگی در کوره هاي زباله سوز، موادشیمیایی پرتوزا، موادشیمیایی و دارویی مازاد که تاریخ مصرف آنها گذشته، اندام هاي قطع شدة بیماران، جنین سقط شده، محیط هاي کشت مصرف شده و مواد نوك تیز به شبکۀ جمع آوري فاضلاب شهري اکیداً ممنوع می باشد.
فاضلاب حاصل از آشپزخانه هاي بیمارستانها حاوي چربی بالایی است که با تجمع میتواند موجبات گرفتگی لوله هاي جمعآوري فاضلاب را فراهم نماید، لذا این مکانها به منظور حذف چربی موجود در فاضلاب خود باید اقدام به احداث واحد چربی گیر بر اساس طرح زیر نمایند:
استفاده مجدد از فاضلاب تصفیه شده براي کشاورزي یا هر منظور دیگري که فاضلاب بیمارستانی با آن همراه بوده است تنها در صورت رعایت استانداردهاي کشوري مجاز است.
شرکت بهساز آب با سابقه درخشان در زمینه مشاوره، ساخت، نصب و راه اندازی تصفیه خانه های آب و فاضلاب در سطح ایران و با بهره گیری از کادری مجرب و کار آزموده و با تکیه بر توانمندی شرکای خارجی خود در زمینه تجهیزات و تکنولوژی های نوین تصفیه آب و تصفیه فاضلاب در جهان می باشد
